Kenapa Pasangan Serasi Muka Seiras?

Saya tak ingat kalau saya pernah menaip tentang hal ni. Seingat saya memang pernah saya ceritakan tentang perihal manusia yang saling mencintai dan mempunyai muka yang sama. Tapi tak ingat pula kalau saya tulis tu di dalam blog ni juga ataupun hanya sekadar di tweet @psikoologi

Anyway, berbalik kepada tajuk, hari ni Cikgu Asfan akan menerangkan serba sedikit tentang pasangan yang mempunyai muka yang sama ataupun seiras tetapi obviously bukan kembar lah. Sebab nanti incest pula. Astaga. Jadi betul ke pasangan yang serasi dan bahagia tu memang mempunyai muka yang sama? 

1. AVAILABILITY BIAS

Dalam buku teks psikologi moden, hal ini ada dibincangkan dalam topik yang melibatkan kesalahan cara berfikir yang berkait dengan cara kita melihat pada sesuatu fenomena. Kesalahan berfikir tersebut diberikan nama availability bias. Kesalahan pemikiran ni adalah disebabkan kita tak tahu sebab apa yang menyebabkan sesuatu kejadian, dan terus mengambil kira faktor yang ada ketika itu.

Dalam contoh David dan Victoria Beckham, mereka biasa dilihat sebagai satu pasangan yang serasi dan orang yang melihat pula cuba mencari faktor keserasian mereka. Bila dilihat muka mereka hampir sama, maka terus pula dianggap bahawa mereka bahagia disebabkan muka serupa.

Tapi macam mana pula dengan muka yang betul-betul serupa?

Untuk muka yang betul-betul serupa, ada dua penjelasan yang mengambil dua waktu yang berbeza iaitu sebelum dan selepas pertemuan. Untuk sebelum pertemuan, kita ada...

2. EXPOSURE BIAS

Fenomena exposure bias mempengaruhi cara kita memilih pasangan dengan bentuk rupa yang paling kita biasa tengok. Dalam banyak keadaan, muka yang paling biasa dilihat seseorang ialah mukanya sendiri. Jadi, tidak hairan lah kalau seorang lelaki memilih perempuan yang mempunyai mata yang sama bulat dengannya. Bila kita nampak mereka bersama, bahagian yang paling hampir sama ialah bahagian mata dan kita nampak seolah-olah muka diorang tu memang serupa pula

Buktinya? Dalam kajian Truston and Bonns (2005), memang betul pun apa yang dah diterangkan tadi iaitu kita memang memilih pasangan berdasarkan muka kita sendiri sehinggakan pasangan kepada kembar pun mempunyai muka yang seiras. Tak cukup lagi dengan kembar tu muka sama, mereka kahwin pula dengan orang yang bermuka seiras walaupun tiada pertalian darah antara satu sama lain

Truston & Bonns (2005). Mate Choice and Friendship in Twins. Evidence for Genetic Similarity [link]

3. EMOTIONAL EFFERENCE (ZAJONC, 1968)

Disiarkan dengan izin pemilik gambar

Hamboi macam-macam nama haa muncul. Pernah tak korang tengok satu pasangan yang tak sama pun muka dia tapi lama-lama muka dia jadi makin serupa? Kalau tak pernah, mari saya kenalkan dengan kawan baik sejak masa sekolah dulu- Izzatie Natasha

Tengok pada tahun 2009, muka diorang punya lah lain. Lepas beberapa tahun belajar sama-sama dan dating sama-sama (takkan la dating lain-lain ye dak?) dan dah pun kahwin sekarang ni, tengoklah perubahan pada muka diorang ni.

Sebelum korang kata "alah tu sebab misai je ada dulu sebab tu nampak tak sama", baik baca dulu hasil kajian daripada Zajonc (1968).

"Emotional efference theory proposes that emotional processes produce vascular changes that are, in part, regulated by facial musculature."

Cakap dalam ayat tu seratus kali pun bukannya boleh buat orang faham jadi sebenarnya apa yang Zajonc cakap ialah perasaan seseorang ataupun emosi berupaya untuk mengubah keadaan fizikal seseorang.

Dah tu apa kaitannya dengan pasangan serasi bermuka sama?


Menurut teori ni, pasangan tu bermuka sama sebab mereka saling meniru gaya tersendiri. Apabila yang lelaki happy, maka yang perempuan pun akan happy dan begitulah sebaliknya. Sebab utama mengapa mereka mempunyai mimik muka yang seakan-akan sama ketika senyum ialah apabila salah seorang mula senyum, yang lagi satu pun akan ikut senyum. Gembira dalam alam perkahwinan ni bukan untuk satu pihak je.

Juga menjelaskan kenapa nenek tua yang berwajah manis, kebiasaannya mempunyai suami yang baik hati dan manis juga mukanya. Begitulah dengan pasangan yang bermuka garang. Maknanya, muka mereka berubah setelah berkongsi kisah suka duka yang pelbagai.

Dalam kajian Zajonc, dia membandingkan muka pasangan sekarang, dengan gambar mereka 25 tahun yang dulu. Yang menariknya, semakin bahagia sesuatu pasangan tu, semakin mereka mempunyai persamaan pada muka. Jadi, moralnya di sini ialah kebahagiaan bertahun-tahun perkahwinan kita tu dari satu aspek, boleh dilihat melalui persamaan muka sahaja

Zajonc (1987) Convergence in the physical appearances of spouses. [link]

Kesimpulan daripada artikel kali ini:

1. Muka yang sama boleh jadi disebabkan selepas hidup bersama-sama dalam tempoh yang panjang ataupun boleh jadi muka mereka memang dah sama sejak awal
2. Penulis tidak mengatakan bahawa pasangan yang tidak bermuka sama adalah tidak bahagia langsung dan tidak juga bermaksud yang bermuka sama tu semestinya bahagia
3. Muka sama ataupun tidak, adalah menjadi tanggungjawab setiap pasangan untuk memastikan kehidupan mereka bahagia.